ประเพณีผีตาโขน เป็นงานแห่ผีที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งถือว่าเป็นงานบุญใหญ่ของจังหวัดเลย เทศกาลนี้จะจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี
ประเพณีผีตาโขน จะตรงกับเดือน 7 เรียกว่างานบุญหลวง เป็นเทศกาลหนึ่งเดียวในโลก เราอาจจะเคยดูตามทีวี หรืออ่านข่าวตามหน้าหนังสือพิมพ์ ถึงการละเล่นผีตาโขน มีผู้คนเป็นจำนวนมากต่างพากันหลั่งไหลเพื่อไปเยี่ยมชมเทศกาลนี้ เพราะหายดูได้ยาก 1 ปีมีครั้งเดียว
ประเพณีผีตาโขนเป็นเทศกาลของชาวอีสาน เป็นประเพณีของชาวด่านซ้าย ในทุกๆปี จะมีการเตรียมการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่อลังการ โดยจะมีการจัดงานทั้งสิ้น 3 วัน ถ้าถามหาประวัติความเป็นมาของประเพณีนี้ มีการสันนิฐานว่าน่าจะมีมาตั้งนานเป็นร้อยๆปีแล้ว
ผีตาโขน เดิมมีชื่อเรียกว่าผีตามคน
โดยได้รับอิทธิพลมาจากเรื่องมหาเวชสันดร การเล่นผีตาโขนนั้น จะมีการทำรูปหน้ากาก น่าเกลียดน่ากลัว มาใส่ปิดบังใบหน้า และต้องใส่เสือผ้ามิดชิด แล้วมาเดินขบวนร่วมกัน โดยต้องแสดงท่าทางต่างๆ
วันแรกที่จัดงาน ชาวบ้านจะช่วยกันสร้างหออุปคุต และทำกระทงใบเล็กๆไปวางตามทิศต่างๆ จำนวน 4 ทิศ บนหอหลวง
วันที่สอง จะเป็นพิธีการแห่พระเวสสันดร ซึ่งมีการหามแคร่ซึ่งในขบวนแห่จะมี พระพุทธรูป 1องค์ พระสงค์ 4 รูป นั่งมาด้วย ตามมาด้วยขบวนเจ้าพ่อกวนนั่งอยู่บนกระบอกบั้งไฟ ต่อด้วยขบวนเป็นเจ้าแม่นางเทียมกับบริวาร แล้วจึงเป็นชาวบ้าน และเหล่าผีตาโขนโดยขบวนผีตาโขน แต่ละตัวก็จะทำการร่ายรำท่าทางๆ อย่างสนุกสนานระหว่างเดินขบวนแห่จะมีการละเล่นดนตรีพื้นเมืองตลอดเส้นทาง โดยจะมีการแห่งไปที่วัดเพื่อทำการบายศรีสู่ขวัญ ผู้ที่มาร่วมงานจะนำบั้งไฟมาเล่นในงานด้วย การแห่ขบวนผีตาโขนจะมีการเดินไปรอบเมืองก่อนตะวันตกดิน ที่สำคัญคนที่ใส่ชุดผีตาโขนใหญ่ ต้องถอดชุดผีตาโขนออกให้หมดแล้วนำไปทิ้งลงแม่น้ำหมัน เชื่อกันว่าเป็นการทิ้งสิ่งไม่ดีและความทุกข์ ห้ามนำกลับมาบ้านเด็ดขาด
วันที่สาม วันนี้ผู้คนจะพากันมาทำบุญตักบาตร อุทิศส่วนบุญให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว มีการฟังเทศน์มหาชาติ พระเวสสันดรชาดก 13 กัณฑ์ ทีวัดโพนชัยเพื่อเป็นการสร้างบุญกุศลและความเป็นสิริมงคลที่ดีแก่ชีวิต ในวันนี้จะไม่มีการเล่นผีตาโขนแล้ว
ในขบวนการแห่งผีตาโขนจะมีการแห่แยกออกเป็น 2 ชนิดคือ ผีตาโขนเล็ก ซึ่งจะเป็นการละเล่นผีตาโขนของเด็กๆ กับผีตาโขนใหญ่ จะเป็นเป็นหุ่นผี ที่มีลำตัวขนาดใหญ่กว่าคน โดยทำมาจากไม้ไผ่มาประดับตกแต่งให้เหมือนคน
อีกหนึ่งงานดังของทางภาคอีสานที่น่าสนใจคือ ประเพณีบุญบั้งไฟ งานใหญ่จังหวัดยโสธร
