ประเพณีบุญบั้งไฟ หรืออีกชื่อคือประเพณีบุญขอฝน เป็นการจัดกิจกรรมของหมู่บ้าน จะกำหนดวันให้มี การแข่งขันการจุดบั้งไฟ ว่าใครสวยกว่ากัน แข่งขันกองเชียร์
ประเพณีบุญบั้งไฟ นี้เป็นประเพณีของทางภาคอีสาน โดยจัดขึ้นเพื่อเป็นการบูชาเทพ ต้นกำเนิดประเพณีบุญบั้งไฟมาจากความเชื่อที่ว่า เทพวัสสกาลเทพบุตร ซึ่งเป็นเทพที่หน้าที่ในการดูแลเรื่องฝนให้ตกตามฤดูกาล และมีความเชื่อกันว่า ถ้าไม่จัดงานบุญบั้งไฟ ฝนจะไม่ตก และจะทำให้หมู่บ้านเกิดภัยพิบัติ ที่เลือกจะจัดงานเกี่ยวกับไฟ เพราะเชื่อว่าเทพองค์นี้มีความชื่นชอบไฟเป็นพิเศษ
เหตุที่เราเรียกงานบุญนี้ว่างานบุญบั้งไฟ เนื่องจาก มีการเอาดินปืนมาใส่กระบอกไม้ไผ่ แล้วนำไปจุดให้พุ่งขึ้นไปบนฟ้า ซึ่งจะทำให้มีควันและเสียงดังมาก บั้งไฟเป็นภาษาเรียกของทางภาคอีสาน หมายถึงดอกไม้ไฟชนิดหนึ่ง จริงๆแล้วงานบุญบั้งไฟไม่ได้จัดเฉพาะภาคอีสานเท่านั้น แต่ในภาคอื่นๆก็มีการจัดกิจกรรมแบบนี้ด้วย จังหวัดที่จัดกิจกรรมบั้งไฟนอกจากจังหวัดในภาคอีสานได้แก่ จังหวัดเพชรบูรณ์ นครสวรรค์ อุทัยธานี นราธิวาส เป็นต้น
บั้งไฟมีหลายประเภทได้แก่ บั้งไฟโหวด( ปัจจุบันไม่นิยมทำกันแล้ว ) บั้งไฟม้า บั้งไฟช้าง บั้งไฟแสน บั้งไฟตะไล บั้งไฟตื้อ และบั้งไฟพลุ สำหรับบั้งไฟพลุนั้นจะเป็นทีนิยมกันมากที่สุด เพราะมีสีสันสวยงาม นอกจากจะนำมาจุดในงานบั้งไฟแล้ว ยังนิยมมาจุดในงานพิธีมงคลต่างๆ เช่น งานกิน งานปีใหม่ ตามงานวัดต่างๆ
ส่วนประกอบของบั้งไฟได้แก่ เลาบั้งไฟ ( ส่วนที่ทำหน้าที่บรรจุดินปืน ) หางบั้งไฟ (ส่วนนี้สำคัญที่สุดเพราะจะคอยบังคับทิศทางของบั้งไฟว่าจะไปทางไหน ) และลูกบั้งไฟ ( เป็นลำไม้ไผ่ หลายๆอันเอามามัดรวมกัน )
การจัดงานบุญบั้งไฟ จะมีการจัดกันในวันวิสาขบูชา กลางเดือนหก
โดยในตอนกลางวันนั้น ชาวบ้านจะนำอาหารคาว – อาหารหวาน มาทำบุญตักบาตรทีวัดและฟังพระธรรมเทศนา ตกเย็นจะมีกิจกรรมเวียนเทียนและตามด้วยงานแข่งจุดบั้งไฟ ซึ่งภายในงานจะมีร้านค้านำสินค้า และอาหารมาขาย มีการจัดกิจกรรมการละเล่นอื่นๆ ให้ชาวบ้านอีกด้วย และในบางจังหวัดในช่วงตอนกลางวันจะมีการจัดแห่บั้งไฟขนาดใหญ่ไปตามถนน รวมถึงมีขบวนนางรำ เดินรำไปตามถนนเป็นภาพที่สวยงามมาก
จังหวัดที่มีชื่อเสียงในการจัดงานประเพณีบุญบั้งไฟมากที่สุด คือจังหวัดยโสธรและกาฬสินธุ์ จะมีคนจากจังหวัดอื่นเดินทางไปท่องเที่ยวชื่นชมงานบุญบั้งไฟกันเป็นจำนวนมาก และมีการจัดเป็นประจำทุกปี
นอกจากงานบุญบั้งไฟแล้ว ประเพณีที่ยิ่งใหญ่อีกแห่งที่น่าสนใจคือ ประเพณีผีตาโขน ที่จังหวัดเลย